📌 Giriş
İş güvencesi, işçilerin keyfi ve haksız yere işten çıkarılmasını önleyen bir hukuki mekanizmadır. İşveren, işçiyi geçerli veya haklı bir neden olmadan işten çıkaramaz. İş güvencesi kapsamındaki işçiler, işe iade davası açabilir ve çeşitli tazminat haklarından yararlanabilirler.
📌 4857 sayılı İş Kanunu, iş güvencesi ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.
Bu makalede, iş güvencesinin hukuki dayanakları, işçilerin iş güvencesi kapsamındaki hakları, işverenin yükümlülükleri, işe iade davası süreci ve iş güvencesinin ihlali durumunda başvurulabilecek hukuki yollar detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 İş Güvencesi Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 İş güvencesi, işçilerin iş sözleşmesinin keyfi olarak feshedilmesini önleyen bir yasal koruma sistemidir.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu madde 18-21, iş güvencesi hükümlerini düzenler.
✔ İş Mahkemeleri Kanunu, iş güvencesine aykırı işten çıkarmalar için başvuru sürecini belirler.
✔ Anayasa madde 49, çalışma hakkını güvence altına alır.
📌 Örnek: Bir işçi, performans değerlendirme raporları olmadan “verimsiz çalıştığı” gerekçesiyle işten çıkarılırsa, işe iade davası açabilir.
📌 Önemli Not: İş güvencesi, belirli kriterlere uyan işçiler için geçerlidir ve tüm çalışanlar için otomatik olarak sağlanmaz.
📌 İş Güvencesi Kapsamında İşçilerin Hakları
📌 İş güvencesi kapsamında işçilerin belirli hakları bulunmaktadır.
✔ 1️⃣ Geçerli Bir Neden Olmadan İşten Çıkarılamazlar
- İşveren, işçiyi geçerli bir neden olmadan işten çıkaramaz.
✔ 2️⃣ İşten Çıkarılma Durumunda İşe İade Davası Açabilirler
- İşçi, işten çıkarılma kararına karşı 30 gün içinde işe iade davası açabilir.
✔ 3️⃣ Haksız İşten Çıkarmada Tazminat Hakları Vardır
- İşveren, işçiyi geçerli bir neden olmadan çıkarırsa tazminat ödemek zorundadır.
📌 Örnek: Bir işveren, ekonomik gerekçelerle işçi çıkarmak istiyorsa, bunu belgelemek ve önceden işçiye bildirim yapmak zorundadır.
📌 Önemli Not: İş güvencesi hükümleri, en az 6 aydır çalışan ve en az 30 işçi çalıştıran işyerlerinde geçerlidir.
📌 İş Güvencesinin Sağlanması İçin İşverenin Yükümlülükleri
📌 İşveren, iş güvencesini sağlamak için bazı yükümlülüklere sahiptir.
✔ 1️⃣ İşten Çıkarma Sürecinde Geçerli Bir Neden Sunmalı
- İşveren, işçinin iş sözleşmesini sona erdirirken geçerli bir neden göstermelidir.
✔ 2️⃣ İşçiye Yazılı Fesih Bildirimi Yapmalı
- İşveren, işçiyi işten çıkarırken fesih bildirimini yazılı olarak sunmalıdır.
✔ 3️⃣ İhbar Süresine Uymalı veya Tazminat Ödemeli
- İşveren, işçiyi aniden işten çıkaramaz. İhbar süresine uymalı veya ihbar tazminatı ödemelidir.
📌 Örnek: İşveren, işçiyi performans düşüklüğü nedeniyle işten çıkarıyorsa, bu durumu belgelemek zorundadır.
📌 Önemli Not: İşveren, işten çıkarmaları toplu şekilde yapıyorsa Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirim yapmak zorundadır.
📌 İş Güvencesi Kapsamında İşe İade Davası ve Tazminat Hakları
📌 İşten çıkarılan işçi, belirli şartları sağlıyorsa işe iade davası açabilir.
✔ 1️⃣ İşe İade Davası Açma Şartları
- İşçi, işten çıkarılma kararına karşı 30 gün içinde dava açmalıdır.
- İşçinin iş güvencesi kapsamında olması gerekir (en az 6 ay kıdem + 30 işçi çalışan işyeri).
✔ 2️⃣ İşe İade Davasını Kazanan İşçinin Hakları
- İşveren, işçiyi tekrar işe almak veya en az 4, en fazla 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
- İşçiye, 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ödenir.
📌 Örnek: Bir işçi işe iade davasını kazandığında, işveren onu işe geri almazsa 8 aylık tazminat ödemek zorunda kalabilir.
📌 Önemli Not: İşçi, işe iade kararını aldıktan sonra 10 gün içinde işverene başvurarak işe dönmek istediğini bildirmelidir.
📌 İş Güvencesinin İhlali Durumunda İşçilerin Başvurabileceği Hukuki Yollar
📌 İşçilerin iş güvencesinin ihlal edilmesi durumunda başvurabilecekleri hukuki yollar bulunmaktadır.
✔ 1️⃣ Arabuluculuk Sürecine Başvurma
✔ 2️⃣ İşe İade Davası Açma
✔ 3️⃣ İş Mahkemesinde Kıdem ve İhbar Tazminatı Davası Açma
📌 Örnek: Bir işçi, haksız yere işten çıkarıldığını düşünüyorsa önce arabulucuya başvurur, anlaşma sağlanmazsa iş mahkemesinde davasını açabilir.
📌 Önemli Not: İş güvencesine aykırı işten çıkarılmalarda, işçi tazminat hakkını korumak için 5 yıl içinde dava açmalıdır.
0 yorum