📌 Giriş
İş sözleşmesinin feshi, işçi veya işveren tarafından iş ilişkisinin sonlandırılması anlamına gelir. Ancak iş hukuku, iş akdinin sona erdirilmesini belirli kurallara bağlamıştır. İşverenin keyfi işten çıkarma yapmasını önlemek için iş güvencesi düzenlemeleri bulunmaktadır. Aynı şekilde işçi de belirli kurallar çerçevesinde işten ayrılabilir.
📌 4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, iş sözleşmelerinin feshiyle ilgili düzenlemeleri içermektedir.
Bu makalede, iş sözleşmesinin feshi türleri, işçi ve işveren açısından hukuki sonuçları, fesih sürecindeki yükümlülükler, tazminat hakları ve hukuki başvuru yolları detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 İş Sözleşmesinin Feshi Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 İş sözleşmesinin feshi, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin sona erdirilmesini ifade eder.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu madde 17-25, iş sözleşmelerinin fesih usul ve esaslarını düzenler.
✔ Türk Borçlar Kanunu madde 438, iş akdinin sona erdirilmesine ilişkin hükümleri içerir.
✔ İş Mahkemeleri Kanunu, fesih sonrası işçilerin açabileceği davaları düzenler.
📌 Örnek: Bir işveren, ekonomik kriz nedeniyle işçilerini işten çıkarıyorsa, bu durum iş sözleşmesinin feshi olarak değerlendirilir.
📌 Önemli Not: Fesih sürecinde işçinin ve işverenin hakları korunmalıdır. Haksız fesih tazminat doğurabilir.
📌 İşveren Tarafından İş Sözleşmesinin Feshi ve Türleri
📌 İşveren, iş sözleşmesini belirli nedenlerle feshedebilir. Ancak bu fesih türleri hukuka uygun olmalıdır.
✔ 1️⃣ Geçerli Nedenle Fesih (İş Kanunu madde 18-21)
- İşçinin performans düşüklüğü
- İşyerinin ekonomik nedenlerle küçülmesi veya kapanması
- İşçinin iş disiplinine uymaması veya devamsızlık yapması
📌 Örnek: Bir fabrika, üretim kapasitesini düşürdüğü için bazı işçileri işten çıkarıyorsa, geçerli nedenli fesih yapılmış olabilir.
✔ 2️⃣ Haklı Nedenle Fesih (İş Kanunu madde 25)
- İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı
- İşçinin devamsızlık yapması veya iş güvenliğini ihlal etmesi
- İşçinin işyerinde hırsızlık veya dolandırıcılık yapması
📌 Örnek: Bir işçi, şirket kasasından para çalıyorsa, işveren haklı nedenle fesih yapabilir.
✔ 3️⃣ Haksız Fesih (Kanuna Aykırı Fesih)
- İşveren, işçiyi haklı veya geçerli bir neden göstermeden işten çıkarırsa, haksız fesih doğar.
- İşçi, bu durumda ihbar ve kıdem tazminatı talep edebilir.
📌 Örnek: Bir işveren, hiçbir gerekçe göstermeden işçisini işten çıkarırsa, işçi tazminat hakkına sahip olur.
📌 Önemli Not: İşveren, işçiyi çıkarırken yazılı bildirim yapmak zorundadır.
📌 İşçi Tarafından İş Sözleşmesinin Feshi ve Haklı Nedenler
📌 İşçi de bazı durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
✔ 1️⃣ İşverenin Maaş Ödememesi veya Geç Ödemesi
- İşçi, maaşını düzenli alamıyorsa haklı nedenle fesih yaparak kıdem tazminatı talep edebilir.
✔ 2️⃣ İşyerinde Mobbing veya Kötü Muamele
- İşçi, işyerinde psikolojik baskıya (mobbing) maruz kalıyorsa işten ayrılıp tazminat talep edebilir.
✔ 3️⃣ İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması
- İşveren, işyerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden unsurları ortadan kaldırmıyorsa, işçi haklı nedenle iş akdini feshedebilir.
📌 Örnek: Bir işçi, sigortasız çalıştırılıyorsa veya iş güvenliği tedbirleri alınmıyorsa iş akdini feshederek tazminat talep edebilir.
📌 Önemli Not: İşçi, haklı nedenle fesih yaparsa kıdem tazminatı alabilir, ancak ihbar tazminatı alamaz.
📌 İş Sözleşmesinin Feshi Sürecinde İşçi ve İşverenin Yükümlülükleri
📌 İş sözleşmesi feshedildiğinde tarafların uyması gereken hukuki kurallar vardır.
✔ 1️⃣ İşverenin Fesih Bildirimini Yazılı Olarak Yapması Zorunludur
✔ 2️⃣ İhbar Süresine Uyulmalı veya İhbar Tazminatı Ödenmelidir
✔ 3️⃣ İşçinin Kıdem ve İhbar Tazminatı Haklarını Talep Etme Hakkı Vardır
📌 Örnek: Bir işveren, işçisini aniden işten çıkarırsa, işçiye ihbar süresi kadar tazminat ödemek zorundadır.
📌 Önemli Not: İşveren, işçiyi haklı nedenle işten çıkarıyorsa, fesih gerekçesini yazılı olarak sunmalıdır.
📌 İş Sözleşmesi Feshedildiğinde Tazminat Hakları ve Hukuki Başvuru Yolları
📌 İş akdi feshedilen işçi, hukuki yollarla haklarını talep edebilir.
✔ 1️⃣ Arabuluculuk Sürecine Başvurma
✔ 2️⃣ İşe İade Davası Açma
✔ 3️⃣ Tazminat Davası Açma
📌 Örnek: Haksız yere işten çıkarılan bir işçi, işe iade davası açarak işine geri dönmeyi veya ek tazminat almayı talep edebilir.
📌 Önemli Not: İşçi, kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacakları için 5 yıl içinde dava açmalıdır.
0 yorum