Çek, ticari hayatın vazgeçilmez ödeme araçlarından biridir. Ancak kimi zaman çalınan, kaybolan, sahte olarak düzenlenen veya hatalı verilen çeklerle karşılaşmak mümkündür. Bu tür durumlarda, çekin ödeme aracı olarak kullanılmasını engellemek ve kötüye kullanımın önüne geçmek amacıyla çek iptali davası gündeme gelir. Peki çek iptali nedir, hangi şartlarda istenir ve dava süreci nasıl işler?
Bu yazıda çek iptali sürecine ilişkin tüm ayrıntıları sade ve anlaşılır bir dille aktarıyoruz.
Çek İptali Nedir?
Çek iptali, çalınan, kaybolan, sahte ya da yanlış kişiye teslim edilen çekin mahkeme kararıyla geçersiz sayılması ve ödenmesinin engellenmesi için açılan bir hukuk davasıdır. Amacı, çekte yer alan ödeme talimatının iptali ve çekin bankaca ödenmemesinin sağlanmasıdır.
Hangi Durumlarda Çek İptali Talep Edilir?
- Çekin Kaybolması
- Fiziksel olarak çalınan ya da kaybedilen çeklerin üçüncü kişilerce kötü niyetle kullanılması riski bulunur.
- Çekin Çalınması
- Hırsızlık veya dolandırıcılık sonucu elden çıkan çeklerin ödenmesini engellemek için iptal talebi gerekir.
- Sahte veya Usulsüz Düzenlenen Çek
- İmza taklidi, sahte düzenleme ya da boş kağıda sonradan çek düzenlenmesi gibi hallerde.
- Hatalı Teslim
- Yanlış kişiye verilen çekin, gerçek alacaklı dışında biri tarafından tahsil edilmesinin önüne geçmek amacıyla.
Çek İptali Davası Nasıl Açılır?
1. Görevli ve Yetkili Mahkeme
- Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir.
- Yetkili mahkeme, çeki düzenleyen kişinin veya davalının yerleşim yeridir.
2. İhtiyati Tedbir Talebi
Davacı, mahkemeden çekin tedbiren ödenmemesini talep eder. Mahkeme, çekin bankaca ödenmesini geçici olarak durdurur.
3. Dava Dilekçesi ve Gerekçeleri
Dava dilekçesinde şu hususlar yer almalıdır:
- Çekin seri numarası, keşide tarihi, tutarı, bankası
- İptal sebebi (kayıp, çalıntı, sahte vs.)
- Talep edilen tedbir ve iptal kararları
Dava Süreci ve Mahkeme Kararı
- Mahkeme gerekli görürse ilan yolu ile 3. kişilere duyuru yapabilir.
- Haklılık halinde çekin iptaline ve geçersiz sayılmasına karar verilir.
- Karar kesinleştikten sonra çek hükmünü yitirir, bankaca ödeme yapılmaz.
🔎 Eğer çek, üçüncü kişiye ciro edilmişse ve iyi niyetli elde bulunuyorsa, çek iptali özel dikkat gerektirir. İyi niyetli hamilin hakkı korunabilir.
Çek İptal Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Davayı açan kişi, çekte hak sahibi olduğunu (keşideci, lehtar vs.) ispat etmelidir.
- Tedbir kararı hemen alınmalı, aksi halde çekin bankaca ödenmesi riski doğar.
- Dava süresi içinde çekin vadesi dolabilir, hızlı hareket edilmesi gerekir.
Çek İptali ve İcra Takibi
- Çek üzerine dayalı icra takibi yapılmışsa, iptal kararı ile birlikte takibin durdurulması ve iptali talep edilebilir.
- Özellikle sahte çek nedeniyle başlatılan icra işlemlerine karşı hem çek iptal davası hem de itiraz ve menfi tespit davası açmak mümkündür.
Sonuç
Çek iptali, ticari alanda yaşanabilecek kayıp, çalıntı, sahtecilik gibi durumlarda başvurulabilecek etkili bir hukuki yoldur. Doğru zamanda ve usulüne uygun şekilde başlatılan çek iptali davası, hem haksız ödemelerin önüne geçilmesini sağlar hem de ticari itibarı korur. Ancak çekin bir ödeme aracı olduğu ve üçüncü kişilerde dolanabileceği dikkate alınarak, bu sürecin mutlaka hukuki destekle yürütülmesi tavsiye edilir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
0 yorum