Tenkis Davası Nedir?

Miras hukuku kapsamında oldukça önemli bir yere sahip olan tenkis davası, miras bırakanın yaptığı tasarrufların kanuni sınırları aşması durumunda açılabilen bir davadır. Bu davanın temel amacı, saklı pay sahibi mirasçıların haklarını koruyarak miras paylaşımının adil ve hukuka uygun şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu makalede tenkis davasının ne olduğu, nasıl açıldığı, hangi durumlarda açılabileceği ve sonuçları detaylı bir şekilde incelenecektir.

Tenkis Davası Ne Anlama Gelir?

Tenkis davası, miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası yaptığı tasarrufların kanuni sınırları (saklı payları) ihlal etmesi halinde, saklı pay sahibi mirasçıların bu ihlalin giderilmesini talep etmek amacıyla açtığı bir davadır. Başka bir ifadeyle, tenkis davası, miras bırakanın mirasçıların haklarını zedeleyen bağışlama, vasiyet veya diğer tasarruflarının azaltılmasını talep eden hukuki bir yoldur.

Saklı Pay Nedir?

Saklı pay, kanunen korunan ve miras bırakanın müdahale edemeyeceği miras payıdır. Miras bırakanın tasarruf özgürlüğü, saklı paylı mirasçıların yasal haklarıyla sınırlıdır. Saklı paylı mirasçılar şunlardır:

• Miras bırakanın altsoyu (çocukları, torunları vb.)
• Sağ kalan eşi
• Anne ve babası (üstsoy)

Tenkis Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Tenkis davasının açılabilmesi için aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir:

• Miras bırakanın yaptığı tasarruf, saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal etmeli veya tamamen ortadan kaldırmalıdır.
• Tasarrufun geçerliliği miras bırakanın ölümüyle ortaya çıkmalıdır (örneğin vasiyetname veya ölüme bağlı bağışlamalar).
• Saklı paylı mirasçı, kendi saklı payının ihlal edildiğini kanıtlamalıdır.

Tenkis Davası Kimler Tarafından Açılabilir?

Tenkis davasını açma yetkisi yalnızca saklı pay sahibi mirasçılara aittir. Bu mirasçılar:

• Miras bırakanın çocukları ve torunları (altsoy)
• Miras bırakanın eşi
• Anne ve babası (üstsoy)

Bu kişiler dışında kalan mirasçıların tenkis davası açma hakkı bulunmamaktadır.

Tenkis Davasında Süreler ve Zamanaşımı

Tenkis davası açma hakkı, miras bırakanın ölümünden sonra doğar. Bu davanın açılabilmesi için iki önemli süre bulunmaktadır:

• Mirasçıların saklı paylarının ihlal edildiğini öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdırlar.
• Her durumda miras bırakanın ölüm tarihinden itibaren 10 yıl içinde tenkis davası açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü süre niteliğindedir.

Bu süreler geçirildiğinde tenkis davası açma hakkı kaybedilir.

Tenkis Davası Nasıl Açılır?

Tenkis davası açmak isteyen saklı pay sahibi mirasçıların izlemesi gereken süreç şöyledir:

• Yetkili mahkemeye (miras bırakanın son ikametgahının bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesine) dava dilekçesi ile başvurulur.
• Dava dilekçesinde, ihlal edilen saklı paylar açıkça belirtilmeli ve bu ihlalin giderilmesi istenmelidir.
• Mahkeme gerekli inceleme ve değerlendirmeyi yaptıktan sonra karar verir.

Tenkis Davasının Sonuçları Nelerdir?

Mahkeme tarafından açılan tenkis davasının kabul edilmesi durumunda:

• Miras bırakanın yaptığı aşırı tasarruflar, saklı payların korunması amacıyla azaltılır.
• Bu azaltım genellikle maddi değer veya ayni olarak (taşınmazın bölünmesi gibi) gerçekleştirilir.
• Sonuç olarak saklı paylı mirasçıların ihlal edilen hakları hukuki koruma altına alınır ve saklı payları kendilerine iade edilir.

Tenkis Davasında İspat Yükü Kime Aittir?

Tenkis davasında saklı paylarının ihlal edildiğini iddia eden mirasçı, iddialarını ispat etmekle yükümlüdür. Bu nedenle dava açan mirasçılar, miras bırakanın tasarruflarının kendi saklı paylarını aşacak boyutta olduğunu kanıtlamak durumundadırlar.

Tenkis Davasında Avukat Tutmak Gerekir mi?

Tenkis davaları, hukuki ve teknik detayları nedeniyle avukat desteğiyle yürütülmesi gereken davalardır. Avukat, sürecin daha hızlı ve hukuki açıdan daha doğru yürütülmesini sağlar ve mirasçıların haklarını etkin biçimde korur.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Tenkis davası nedir?
   Miras bırakanın saklı payları ihlal eden tasarruflarının azaltılması için açılan davadır.
2. Tenkis davasını kimler açabilir?
   Saklı pay sahibi mirasçılar (çocuklar, eş, anne-baba) açabilir.
3. Tenkis davası ne zaman açılabilir?
   Miras bırakanın ölümünden itibaren 1 yıl içinde açılması gerekir.
4. Tenkis davasında zamanaşımı süresi nedir?
   Her durumda miras bırakanın ölümünden itibaren 10 yıldır.
5. Tenkis davasında yetkili mahkeme hangisidir?
   Miras bırakanın son ikamet ettiği yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesidir.
6. Saklı pay nedir?
   Kanunla korunan ve miras bırakanın müdahale edemediği miras payıdır.
7. Tenkis davasında hangi tasarruflar dava edilebilir?
   Bağışlamalar, vasiyetnameler ve ölüme bağlı tasarruflar dava edilebilir.
8. Tenkis davası sonucu ne olur?
   Saklı pay ihlali giderilir, ihlal edilen miktar mirasçıya iade edilir.
9. Tenkis davası açılmazsa ne olur?
   Saklı pay sahibi mirasçı haklarını kaybeder, mirasçıların payları hukuka aykırı kalabilir.
10. Tenkis davasında avukat tutmak zorunlu mu?
    Zorunlu değildir ancak hukuki karmaşıklığı nedeniyle avukat tavsiye edilir.